BİLGİSAYARIN TEMEL KAVRAMLARI

BİLGİSAYARIN TEMEL KAVRAMLARI

İkili sayma sistemi ilkelerine göre (0 ve 1) çok hızlı elektronik hesaplama yapabilen araçlara "bilgisayar" denir. Bilgisayar, ona verilen bilgileri "girdi" olarak alır, işledikten sonra "çıktı" olarak sunar.

Bir bilgisayar sistemi temel olarak "Yazılım" ve "Donanım" diye iki kısımda incelenebilir.

1. BİLGİSAYARIN DONANIMI

         Bilgisayar donanımı deyince, bilgisayar sistemine ait fiziksel parçaların bir bütünü anlaşılmalıdır. Bilgisayar sisteminin donanımını "iç donanım" ve "dış donanım" diye ikiye ayırmak mümkündür.

1.1. Bilgisayarın İç Donanımı

         Bilgisayarın kasasında (tower) yer alan -kablolar da dahil olmak üzere- parçalardır. Bir bilgisayarın iç donanımı şu önemli parçalardan oluşmaktadır;

¨ CPU (CENTRAL PROCESSING UNIT- merkezi işlem birimi)

¨ RAM (RANDOM ACCESS MEMORY- rasgele erişimli bellek)

¨ HARD DISK (HD- sabit disk)

¨ ROM (READ ONLY MEMORY- salt okunur bellek)

¨ MAINBOARD (-ana kart veya sistem kartı)

¨ FLOPPY DISK DRIVE (FDD- disket sürücü)

¨ CACHE (-ön) BELLEK

¨ GRAPHIC CARD (- ekran kartı) v.b.

1.1.1. CPU (CENTRAL PROCESSING UNIT- merkezi işlem birimi)

         "Ana İşlem Birimi" yada kısaca "İşlemci" de denir. Bir insan için beyin ne anlam taşıyorsa bilgisayar için de CPU aynı anlamı taşır. Bilgisayardaki tüm iş akışını denetler, yönlendirir. Bilgisayarlar CPU'lara göre değerlendirilirler. Örneğin 386, 486, pentium gibi isimler alırlar. Bilgisayarın hamalı gibi görev yaparlar. İşin büyük kısmı CPU'ya aittir. CPU'ya diğer donanım birimleri de yardımcı olur. Bu birimlerin kaliteli olması kapasitelerinin yeterli olması CPU performansını arttırır.

1.1.2. RAM (RANDOM ACCESS MEMORY- rasgele erişimli bellek)

         Bilgisayarın birincil bellek ünitesidir. "Ana Bellek" de denir. Bilgisayardaki programların hızlı çalışması ve işlemlerin hızlı gerçekleşmesi için gerekli olan iç donanım birimidir. RAM 'a yüklenen bilgiler geçicidir. Elektrik akımı kesildiğinde silinirler. Bilgisayar açılıp sistem bilgileri görüntülendikten sonra işletim sistemi dosyaları ana sürücünün kök dizininden RAM 'a yüklenir. Bilgisayar kullanırken çalıştığımız programlar da RAM 'a yüklenir.

1.1.3. HARD DISK (HD- sabit disk)

         İkincil bellek birimidir. Bilgi depolamak amacıyla kullanılır. Disketlere oranla daha hızlı RAM 'a göre daha yavaş çalışır. Kapasitesi ise her ikisinden de yüksektir.

1.1.4. ROM (READ ONLY MEMORY- salt okunur bellek)

         Elektrik kesilmesinden etkilenmeyen, üretici firma tarafından yüklenen sistem bilgileri ile BIOS (BASIC INPUT-OUTPUT SYSTEM- bilgisayarın açılarak çalışır duruma gelmesini sağlayan) bilgilerinin bulunduğu birimdir. Bu bilgiler sadece uzman programcılar tarafından değiştirebilir.

1.1.5. MAINBOARD (-ana kart veya sistem kartı)

         Bir bilgisayarın tüm iç ve dış donanım birimleri arasındaki bağlantıyı, gerek kablo aracılığıyla gerekse doğrudan üzerine takılarak sağlar. Bilgisayardaki her bir donanım birimini birer kent gibi düşünürsek, ana kart'a da bu kentlerden gelen tüm yolların kesiştiği merkezi bir yer gibi düşünebiliriz. Ana kartı kalbe de benzetebiliriz. Ana kart üzerindeki yolları damarlara benzetebiliriz. Kalbiniz sizin için ne anlam ifade ediyorsa ana kart, bilgisayar için aynı anlamı taşır.

1.1.6. FLOPPY DISK DRIVE (FDD- disket sürücü)

         Disketlere okuma yazma yapılmasını sağlayan birimlerdir. Disketler de ikincil bellek birimleridir. Piyasada en çok bulunan disketler, boyutları 3,5 inç, kapasiteleri 1,44 MB olan disketlerdir. Kapasiteleri 720 K, 2,88 MB olan disketlerde bulunmaktadır.

1.1.7. CACHE (-ön) BELLEK

         RAM ile CPU arasındaki veri transfer hızını arttırmak için var olan birimdir.

1.2. Bilgisayarın Dış Donanımı

1.2.1. MONITOR (-ekran)

         İşlenen bilgilerin gözlenmesine olanak tanıyan birimdir. Sıkça "text ekran", "grafik ekran" modlarından söz edildiği için bu kavramların anlaşılması iyi olur. Text (-metin) ekran, satır ve sütunlar halinde gösterilen harfler, rakamlar veya özel karakterlerden oluşan ekrandır. Grafik ekran ise "pixel" denilen noktalarla ekrana düşürülen her şeyi ifade eder. Pixeller arasındaki mesafe az ise görüntü daha iyidir. Görüntünün iyi olması "ekran çözünürlüğü yüksek" şeklinde yorumlanır. Yani pixeller arasındaki uzaklığın azlığı nokta sayısını arttırır. Dolayısıyla çözünürlük te artar. Ekran kartının kaliteli olması ve ekran kartının bellek kapasitesinin yüksek olması da çözünürlüğü arttırır.

1.2.2. KEYBOARD (-klavye)

         Üzerinde harfler, rakamlar ve özel karakterler ile özel işlevleri olan tuş takımlarını bulunduran ve bunların sayesinde bilgisayara bilgi girmenizi, komut vermenizi sağlayan birimlerdir.

1.2.3. MOUSE (-fare)

         Bilgisayara bilgileri girmek için (ekranda görerek tıklama) kullanılan birimdir.

Diğer Donanım Birimleri : Yazıcı, çizici, tarayıcı, ışıklı kalem, ses kartı, cd-rom sürücü, hoparlör, mikrofon, televizyon kartı, modemi oyun çubuğu....vs.

1.3. Bilgisayar Hafıza (Bellek) Birimleri

         Bilgisayardaki çeşitli bellek birimlerinden bahsedildi. Örneğin RAM, HARDDISK ve disketlerden ve kapasitelerden de bahsedildi. Bu kapasitelerin temel ölçü birimi "Byte" dir. Buna göre 1 Byte=8 Bit 'tir. Bu simge Binary Digit'in kısaltılmasıdır. Bilgisayarın çalışma mantığı ikili sayma sistemine göredir. Bu yüzden bir bit "0" yada "1" in herhangi biridir. Bir bit bilgisayarın en küçük hafıza birimidir ve tek başına bir anlam ifade etmez. Ancak "Byte" temel hafıza birimidir ve bir karakter ancak bir byte (8 bit) ile ifade edebilir. Örneğin A karakteri sayısal olarak şu şekilde ifade edilebilir: 01000001.

Bu ikili sayma sistemine göre yazılmıştır. Onlu sisteme göre eş değeri 1x2⁰+1x2⁶=65'tir. Bilgisayardaki tüm ASCII karakterleri 255 tanedir. A karakteri 65 inci karakter anlamına gelir.

1 KB = 1024 Byte

1 MB = 1024x1024 byte = 1048576 Byte

1 GB = 1024x1024x1024 = 1073741824 Byte

KB    : kilo byte

MB   : mega byte (milyon byte)

GB    :giga byte (milyar byte)

2. BİLGİSAYARDA YAZILIM KAVRAMI

         Bilgisayarın dışında kalan ve bilgisayarı kontrol etmek ve kullanmak üzere kodlanan, yazılan, programlara "yazılım" denir. Bilgisayarı kullanabiliyorsak bu yazılım programları sayesinde gerçekleşmektedir. Yazılım içinden de öyle programlar vardır ki bunlar olmadan diğer programları çalıştıramadığımız gibi bilgisayarı da kullanamayız. Bu programlar "İşletim Sistemi" adı verilen sistem programlarıdır. Kullanıcı ile bilgisayar arasındaki her türlü iletişimi sağlayan sistem yazılımlarına "İşletim Sistemi" denir. Örnekler: MS-DOS, Windows95-98-2000-ME,XP, OS/2, UNIX, NOVELL.......vs.