Sıtma Etkeni Ve Kuluçka Süresi

CEVAP  - Etkeni protozoa sınıfından plazmodium adında bir parazittir. insanın karaciğer hücreleri ve alyuvarları içine girip çoğalarak sıtma hastalığını yapar.

Kuluçka süresi, sporozoitlerin kana geçmesiyle ilk belirti olan ateşin başlaması arasındaki süredir. Bu süre genellikle 9-30 gün olup, türlere göre değişmektedir. Ortalama olarak p. alciparumda 12-14 gün, p. ovale ve vivaxta 13-17 gün, p. malarya da 28-30 gündür. P. vivaxta 9 aydan fazla, p. malaryada yıllarca süren kuluçka süreleri tespit edilmiştir.

sıtma mikrobu

 Sıtma Belirtileri

CEVAP - Sıtma nöbeti başlamadan birkaç gün önce, iştahsızlık, hâlsizlik, kabızlık, baş-sırt ve bacak ağrıları gibi prodromal belirtiler olabilir. Bazen ise doğrudan ateşle birlikte sıtma nöbeti başlar. Etkenin türüne ve kişiden kişiye değişen belirtileri görülür.

Sıtma Hemşirelik Bakımı Ve Tedavisi

CEVAP – 1600 yılında, kınakına ağacı kabuklarının ateşli hastalıklarda kullanıldığı bildirilmiştir. Bunun bu günkü anlamı, uzun süre sıtma tedavisinde kullanılan kinin ilacıdır. Kininin yan etkileri fazla olduğu için günümüzde kullanımı azalmıştır.

     Sıtmada koruyucu olarak; primetamin (primethamine), tedavide; 1930 da atabrin (atabrine), 1945 te kloroguanid (chlorguanide) 1948 de amodiyakin (amodiaquine) kullanılmaya başlanmıştır.

    Günümüzde kullanılan bazı sıtma ilaçları; kinin, atabrin, klorokin, primakin, primetamin, proguanil vs. sıtma tedavisinde ilaçlar kombine olarak (2 si, 3 ü bir arada) kullanılır. Bu ilaçlar;

     Ekzoeritrositer şizontları öldürerek hastalık başlamada önlenmiş olur. Örneğin primetamin ve pimakin bu etkiyi gösterir.

    Eritrositer şizogoni dönemini etkileyerek şizontları yok eder ve hastalığı kesin iyileştirir. Örneğin klorokin ve atabrin.

    Gametleri tahrip ederek bulaşmayı önler. Örneğin, primakin.

Sıtma Korunma Yolları

CEVAP - Sıtmanın korunmasında en etkili yol, sıtmanın kaynağı olan ve bulaşmasını sağlayan sivrisineklerle mücadele etmektir. Sıtmayı sivrisineklerin anofel (dişi) türü bulaştırır. Dünya' da 400 kadar anofel türü bulunup bunlardan 51'i sıtmayı bulaştırmaktadır. Ülkemizde15 tür anofel olup 8 türü sıtmayı bulaştırmaktadır.

Dişi anofellerin gözle görülebilecek en önemli özelliklen şunlardır; hortumları uzun, larvaları su yüzeyinde paralel durur, yetişkinleri ise kondukları yüzeyde 45 derece açı ile dururlar. Sivrisinekle mücadelede durgun su, bataklık ve açık su depoları kurutulur, ilaçlanır veya kapatılır. Çünkü sivrisinekler çiftleştikten birkaç gün sonra, dişileri bataklıklara ve su birikintilerine 100-500 kadar yumurta bırakırlar. Yumurtalar uygun ortamda 2-5 gün sonra larva (kurtçuk), sonra pupa ve erişkin sivrisinek hâline gelirler. Bu gelişme 24-27 °C de 2 hafta içinde olur İnsanlar kendilerini sivrisinekten koruyarak sıtmadan korunmuş olurlar.

İkinci önemli korunma yolu ise portör ve yeni sıtma vakalarını tespit edip tedavi etmektir. Bunun için başka bölgeden gelen, ateşli olan kimselerden, ince ve kalın yayma kan alınarak, gölgede kurutulup lâboratuvara gönderilir ve koruma tedavisi uygulanır. Sıtma teşhisi konan hastalar tedavi edilerek bulaşma önlenmeye çalışılır.

Ayrıca sıtmalı bölgelere gidenler haftada veya 15 günde bir uygun dozda primetamin alarak koruyucu önlem alınabilir. Sıtmanın aşısı yoktur, ancak aşı çalışmaları yapılmaktadır.