Doğal Bağışıklığı Oluşturan Faktörler Nelerdir?
CEVAP
1)Genetik yapı
Canlı türleri dolayısıyla insanlar da enfeksiyon etkenlerine karşı farklı direnç ve duyarlılık gösterirler. Örneğin, polio virüsü sadece insanlarda hastalık yapabilir. Tüberküloz (Tbc) Hintlilerde ve Amerikan zencilerinde daha ağır seyretmektedir. Çünkü, bunlar tbc. basillerine daha duyarlılar.
2) Anatomik engeller
* Deri: Sağlam deriden mikroorganizmaların büyük bir kısmı vücuda giremez. Ancak; yara, yanık, çizik, sıyrık gibi deri bütünlüğünün bozulduğu durumlarda girebilirler. Derinin normal florası ile ter ve yağ bezi salgılarındaki lizozom enzimi, bazı mikroorganizmaların insanda
yerleşmesini ve üremesini engeller.
* Mukoza: Göz, sindirim, solunum, üro-genital sistem mukozaları
mikroorganizmalara dirençlidir.
* Göz yaşı: Yıkayıcı ve lizozom enzimi ile koruyucu rol oynar.
* Solunum sistemi: Burun kılları ve salgısı, epitel doku tüyleri, öksürük, aksırık birer savunma faktörleridir.
* Sindirim sistemi: Ağız florası, salyadaki lizozomlar, mide, bağırsak ve pankreas enzimleri, bağırsak peristaltik hareketleri ve dışkı yapma bu sistemin direnç faktörleridir.
* Üro-genital sistem: idrarın asit özelliği ve dışarı atılması, prostat salgısı, vajen florası bu sistemin doğal direncini sağlar.
3) Vücut sıvılarmdaki koruyucu faktörler
* Lizozomlar: Tükürük, göz yaşı, burun salgısı gibi vücut sıvılarında bulunan lizozomlar (idrar ve BOS da bulunmaz) başta gram + (pozitif) bakteriler olmak üzere bazı mikroorganizmaları yok ederler.
* Reaktif protein (CRP) : Properdin ve interferon gibi protein türleri insanları mikroorganizmalara karşı korur.
' Doğal antikorlar: Herhangi bir antijenin uyarması ile oluşan doğal (özgül) antikorlar mikroorganizmaları fagosite ederek vücudu enfeksiyonlardan korurlar.
* Kompleman sistem: Serumda bulunan ve yaklaşık 20 serum proteininden oluşan (globülin yapısında) bir koruyucu sistemdir. Vücutta inaktif hâlde bulunan bu proteinler mikroorganizmaların vücuda girmesi ile aktif hâle gelerek vücut savunmasında önemli rol oynar.
4) Hücresel faktörler
a) Fagositoz: Başta lökositler ve makrofajlar gibi savunma hücreleri olmak üzere vücuda giren mikroorganizmaları ve diğer yabancı maddeleri hücre içine alıp, parçalayarak veya sindirerek yok ederler. Bu hücre topluluğuna RES ( retiküloendotelyal sistem) denir. Vücudun önemli bir savunma sistemidir.
b) İltihap (Cerahat) : Vücutta mikroorganizmaların etkisi ile veya diğer fiziksel ve kimyasal nedenlerle doku hasarı olur. Bu hasarı sınırlı tutmak veya tamir etmek için, lökositler, lenfositler, monositler vb. savunma hücreleri olay yerinde yoğunlaşırlar. Burada oluşan doku ve savunma hücre artıklarına iltihap denir. Bu da vücudun bir savunma tepkisidir.