TÜBERKÜLOZ (VEREM) Etkeni Ve Kuluçka Süresi

CEVAP  - Tüberkülozun  etkeni,     çoğunlukla  mikobakterium tüberkülozis  (mycobacterium tuberculosis)tir. Nadir olarak ta M. bakterium homanis (deri  ülserleri) ve  M.  bakterium  bovis  (sığır tipi) tüberküloza sebep olmaktadır.

      Kuluçka süresi, ilk lezyonda 4-12 hafta, sekonder enfeksiyonda 1-2 yıldır. Ömür boyu latent kalan vakalarda vardır.

TÜBERKÜLOZ (VEREM) Belirtileri

CEVAP– Akciğer tüberkülozu fizyolojisi ve patolojisi bakımından iki dönemde incelenir.

1. Primer tüberküloz

Önceden tüberküloz basili ile hiç karşılaşmamış, hassas organizmanın ilk enfeksiyonudur. Buna çocukluk tüberkülozu da denir. Solunum yolundan alınan basiller, genellikle akciğerlerin uç, orta ve alt kısmında olmak üzere bronş veya alveollerin mukozasına yerleşir.

2. Sekonder tüberküloz (Geç doku reaksiyonu = Erişkin tip)

      Daha önce tüberküloz basili ile karşılaşmış kişilerin, yeni bir bulaşmayla tekrar basil almaları veya primer tüberkülozda kireçlenmiş odakta latent kalan basillerin, vücut direncinin kırılması sonucu yeniden aktif hale geçmesi ile meydana gelen tüberküloz şeklidir.

       Sekonder tüberkülozda (erişkin tip ) görülen belirtiler;

       Halsizlik

       İştahsızlık

       Kilo kaybı

       Gece terlemesi

       Ateş 37 ^oC in altında veya üstünde seyreder, akşamları biraz daha yükselir. (subfebril ateş tipi görülür)

       Uzun süren öksürük (kısa kısa ve kuru öksürük) vardır.

       Öksürükle balgam çıkar ve balgamda kan bulunur.

 TÜBERKÜLOZ (VEREM) Hemşirelik Bakımı Ve Tedavisi

CEVAP  - Hastalar teşhis edildikten sonra ilâçla tedaviye hemen başlanmalı­dır, gerçek tedavi ilâçlarla yapılır. Verem savaş dispanserlerinde, tüberküloz ilâçları ve hastaların kontrolleri ücretsizdir. Bu dispanserler hastaların takibinde de uzmanlaşmıştır.

Tüberküloz tedavisinde ilâçlara karşı basiller hızla direnç kazanırlar. Ülkemizde de izoniyazid direnci yüksektir. Bu sebeple, bir ülkede kullanılacak tedavi rejimi, Tüberküloz Kontrol Programı tarafından belirlenir ve herkes tarafından özenle aynı şekilde uygulanır.

Sağlık Bakanlığı Verem Savaşı Daire Başkanlığı ve Sağlık Projesi Genel Koordinatörlüğü 1998 yılında tüberküloz hastalarının tanı, tedavi ve izlenmesini aşağıdaki şekilde belirlemiştir.

1)Yeni olgu: Daha önce tüberküloz tedavisi görmemiş veya bir aydan daha az süre tedavi görmüş hastalardır.

2)Nüks olgu:  Daha önce tbc. tanısı konup tedavisi başarıyla tamamlanmış olan hastada .yeniden tbc tanısı konulursa, yani balgamda basil bulunursa nüks kabul edilir.

3)Tedavi başarısızlığı: Yeni tanı konulmuş ve düzenli tedavi aldığı bilinen hastalarda, tedavinin başlangıcından 5 ay, ya da daha sonra alınan balgam örneklerinde yayma veya kültür ile basil gösterilen hastadır. Bu hastaların tedavisi, bu konuda uzmanlaşmış merkezlerde yapılır.

4)Tedaviye ara verip dönen olgu: Tedaviye iki ay ya da daha uzun süre ara verip, basil pozitif olarak yeniden baş vuran hastalardır. Bunların tedavisine ara vermemelerini sağlamak esastır.

5)Kronik olgu: Nüks, ara verme, veya tedavi başarısızlığı sebebi ile uygulanan yeniden tedavi rejiminin sonunda hâlâ basil pozitif olan hastalardır. Bu hastaların tedavisi bu konuda uzmanlaşmış merkezlerde yapılır.

6)Menenjit, milier ve kemik-eklem tüberkülozu: Başlangıçta 2 ay INH+RİF+PZA+EMB ya da İNH+RİF+PZA+SM, idame tedavisi ise 7-10 ay İNH+RlF ile toplam 9-12 ay tedavi yapılır.

7)Çocuk tüberkülozu: 2 ay İNH+RİF+PZA ve 4 ay İNH+RİF olmak üzere  6  aylık tedavi  önerilmektedir.  Ayrıca  veremli  inekler bulunarak kaynak olmaktan çıkarılmalıdır.

TÜBERKÜLOZ (VEREM) Korunma Yolları

CEVAP - Aktif tüberkülozluların bulaştırıcılık süresince tecridi,   öksürüp aksırırken hastanın ağzını mendille kapatması, hasta odasının havalandırılması ve sütlerin kaynatılması veya pastörize edilmesi    bulaşmayı önlemek için alınabilecek  tedbirlerdir.

     Etkin bir tedavi ile bulaştırıcılık 2-3 haftada ortadan kalkar. Veremin bulaşmasını  önlemenin en etkili yolu hastaları tedavi etmektir.

Tüberküloza karşı bağışıklama, BCG (Basillus Calmette Guerin) aşısı ile yapılmaktadır. Bu aşı 1930 yıllarında kullanılmaya başlanmıştır. Aşı sol deltoid kas üzerine kesinlikle cilt içine yapılır. Elimizde mevcut olan canlı kuru BCG aşısı liyofilize olarak hazırlanmıştır. Aşı sulandırıldıktan sonra 4 saat içinde kullanılmalı ve güneş ışığından korunmalıdır, 5 dakika güneş ışığında kalan aşının etkinliği kalmaz. BCG aşı dozu, 0,1 ml, koruyuculuk oranı % 80 civarındadır.

Hastalığın bulaşması, belirtileri, hazırlayıcı sebepleri ve sağlığa etkileri topluma anlatılarak toplum bu konuda bilinçlendirilir. En ucuz ve kalıcı çözüm yolu budur.

Tüberküloz probleminde önemli kriter olarak kullanılan insidans ve prevalans yerine günümüzde enfeksiyon havuzunun genişliği (enfekte kişilerin çokluğu) temel kriter alınmaya başlanmıştır. Yani hastalanan kişi sayısı yerine hastalık etkeni ile temas etmiş kişi sayısı kriter alınmaktadır.