Etkeni RNA virüslerinden hepatit A virüsüdür. Virüs dış şartlara oldukça dayanıklıdır. Soğuk ortamlarda aylarca, hatta yıllarca yaşayabilir. Klora az hassas, formalinle, ültraviyoleye 3-4 gün dayanabilmektedir. Kuluçka süresi 12-40 gün arasında değişir, ortalama 25-30 gündür.
Epidemik Sarılığın belirtileri
Epidemik hepatitte belirtiler iki devrede incelenir:
a. Sarılık Öncesi Devre (Preikterik Safha): Virüs sindirim sistemi ile alındıktan sonra ince bağırsak epitel hücrelerine yerleşip çoğalır. Bu hücreleri patlatarak
karaciğer toplar damarı ile karaciğere gider. Virüsler karaciğerde yerleştiği için karaciğer hassas ve ağrılıdır. Bulantı, kusma,iştahsızlık,halsizlik baş ve karın ağrıları ile yağlı yiyeceklere karşı tiksinti vardır. İdrarın koyu çay renginde olması bu hastalığın en önemli belirtisidir. İshal ve kabızlık olabilir.
b. Sarılık Devresi (ikterik safha): Bu dönemde, çocuklarda, birinci devredeki belirtilerde geçici bir iyileşme görülür. Ateş düşer, iştah açılır, halsizlik azalır.
Bu iyileşme yetişkinlerde pek görülmez.
Bu dönemde göz akı ( sklera) sararır. Bu sarılık daha sonra bütün vücuda yayılır. Sarılık küçük çocuklarda görülmeyebilir. Büyük çocuklarda 1 hafta, yetişkinlerde ise 3-4 hafta devam eder. Karaciğer büyür (hepatomegali), buna dalak büyümesi de eklenebilir (splenomegali). Ayrıca mental depresyon ve bradikardi görülebilir.
Lâboratuvar tetkiklerinde, idrarda bilirübin, ürobilinojen ve eritros sayısı artar, sedimantasyon yükselir. Ciltte tuz biriktiği için kaşıntı olabiliıj Karaciğer fonksiyon testlerinin değerleri yüksektir (SGOT, SGPT yani ALI AST yüksektir).
Epidemik Sarılığın Hemşirelik Bakımı Ve Tedavisi
Epidemik hepatitin özel tedavisi yoktur. Ancak, bakımı ve beslenmesi önemlidir. Hasta yatak istirahatına alınabilir.
Bu hastalık yaşlılarda, gebelerde, beslenme bozukluğu olanlarda, alkoliklerde, karaciğer hastalığı olanlarda ağır seyreder. Pratikte durumu ağır olmayan hastaların bakım ve tedavileri evde yapılmaktadır. Bu hastaların takibi sağlık personeli tarafından yapılmalı ve sağlık eğitimine ağırlık verilmelidir. Ateşli dönem geçip hasta kendini iyi hissedinceye kadar yataK istirahatına devam edilir.
Durumu ağır olmayan hastalarda genellikle diyet gerekmez. Diyeti uygulanacağı zaman; komposto, bal, pekmez gibi bol karbonhidratlı ve yağsız veya az yağlı gıdalar verilir. Baharatlı ve kızartılmış gıdalar verilmez. Alkol yasaklanır, C, K ve B vitaminleri ile minerallerden zengin ve kaliteli proteinli gıdalar verilir. Bulantı ve kusma sebebiyle ağızdan beslenemeyen hastalara damardan serum glikoz verilir.
Bu hastalık hakkında birçok yanlış inanış bulunmaktadır. Örneğin. sarılık kesme gibi. Bu durumda, hastalığın mikroorganizmadan kaynaklandığı, istirahatı ve iyi beslenmesi sağlandığı zaman hastalığın şifa ile sonuçlanacağı anlatılır. Ancak müfratımızda olmayan hepatit B ve C hepatit A dan çok daha tehlikeli hastalıklardır.
Epidemik Hepatitden Korunma Yolları
Epidemik hepatit, bütün dünyada ve ülkemizde sporadik olarak bir hastalıktır. Hastalar tecrit edilir. Bulaştırıcılık süresince hastanın idrar, dışkı ve ağız sekrasyonu ile temas eden bütün eşyalar dezenfekte edilir. Hastaların her tuvalete gidişinden sonra tuvalete sönmemiş kireç kaymağı dökmekte yarar vardır. Açık tuvaletleri kapatmak, karasineklerle, haşerelerle mücadele etmek bulaşmanın önlenmesi bakımından önemlidir. Sular klorlanır, lağım sularının aktığı deniz sularında denize girilmez. Buralarda avlanma yasaklanır. Çiğ yenen sebze ve meyveler temiz su ile iyice yıkanır.
Bulaşmanın en çok olduğu okul, kışla gibi kalabalık yerlerdeki tuvaletler ile umuma ait tuvaletlerin temizliği önemlidir. Gıda maddesi satan kimselerin kontrol ve eğitimleri korunmanın en önemli faktörüdür.
Hastalığın aşısı üretilerek uygulanmaya başlanmıştır. Ancak hastalığın
koruyucu ilâcı yoktur. Ayrıca risk altındaki kişilere gamma globülin verilerek pasif korunma sağlanabilir. Kuluçka süresinin yarısından sonra
verilecek gamma globülinin faydası yoktur. Sağlamların korunmasında
aşılama, kişisel hijyen (özellikle el temizliği) ve sağlık eğitimi en önemli
korunma yoludur. Hastalık bildirimi de yapılır
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder