VEBA(TAUN=PESTÜS) Etkeni Ve Kuluçka Süresi

CEVAP - Vebanın etkeni Pasteurella pestis denilen bir basildir.

Kuluçka süresi, pnömonik vebada 2-4 gün, bubonik vebada 2-6 gündür. Virülansı az basillerle oluşan hastalıklarda bu süre 10 güne kadar çıkabilir.

VEBA(TAUN=PESTÜS) Belirtileri

CEVAP - Veba bir lenf sistemi hastalığıdır. Genellikle deriden bulaştığı için deri belirtilerini şöyle sıralayabiliriz. Etkenin girdiği yerde vezikül ve püstül oluşur, burada çoğalan basillerin salgıladığı toksinler, kan ve lenf yolu ile lenf bezlerine giderek bu bezleri şişirir. Ağrılı olan lenf bezleri, nekrozlar sonucu cerahatlenir. Vücut direnci zayıf ise basiller lenf ve kan yolu ile tüm vücuda yayılır.

Akciğerde pnömoni ve bronkopnömoni yapar. Dalak ve karaciğer büyür. Endokardit, miyokardit ve tüm vücutta hemorajilere sebep olur. Lâboratuvar tahlillerinde lökositoz ve idrarda albümin vardır.

Vebanın bu patolojik bulguları yanında klinik belirtilerine göre dört klinik tipe ayrılır. Diğer belirtileri ise bu klinik tipler içerisinde açıklanacaktır.

VEBA(TAUN=PESTÜS) Hemşirelik Bakımı Ve Tedavisi

CEVAP - Veba şüphesi olan hastalar hemen hastaneye yatırılır. Antitoksik veba serumu i m. veya i v. yolla verilir (bulunabilirse hiper immün antiveba serumu verilir) ve derhal ilâç tedavisine geçilir. İlâç olarak streptomisin ile tetrasiklin kombine olarak verilir. Diğer taraftan kesin teşhis için tahliller yapılır.

Gebelerde tetrasiklin fetüsü etkileyerek doğuştan anomalilere sebep olur. Ancak annenin hayatı söz konusu olduğundan ilâç yine de verilir. Vebaya yakalanan gebelerde genellikle düşük olmaktadır.

Hastalar tecrit edilir, günlük ve son dezenfeksiyon konusunda hasta ve bakıcıları eğitilir. Semptomlara göre akciğer, nabız, tansiyon kalp ve karaciğerle ilgili tedavi düzenlenir. Yatak istirahatı ve beslenme vebada çok önemlidir. Hastaların gıda ihtiyacı mutlaka karşılanmalıdır. Ölüm oranı yüksek olan toksik bir hastalık olduğundan hastalara iyi bir bakım gerekir.

 VEBA(TAUN=PESTÜS) Korunma Yolları

CEVAP- Kesin teşhis konduğunda derhal bildirim yapılır. Uluslararası bildirimi zorunlu bir hastalıktır. Hasta tecrit edilir, özellikle akciğer vebasında solunum yolu ile bulaşma olduğundan tecrit çok önemlidir. Vebalı hastaların atıkları dezenfekte edilir.

Tavşan, sincap ve fare gibi kemiriciler ve pirelerle mücadele edilir. Bunların çevrede yaşama ve çoğalmalarına uygun ortamlar (çöplük, gübrelik vb.) ortadan kaldırılır.

Özellikle gemi ve liman kentlerinde vebanın yayılması daha kolaydır. Veba ile temas eden veya veba tehlikesi altında bulunan kişilere 5-6 günlük tetrasiklin veya sülfadiazin ile koruma tedavisi uygulanır. Vebanın ölü ve canlı aşısı vardır. Ölü aşı bir hafta ara ile iki doz yapılır. koruyuculuğu sınırlıdır. Canlı aşı ise henüz yaygın olarak kullanılmamaktadır. Hastalık hakkında sağlık eğitimi yapılır.

Veba, cins ve ırk ayırımı gözetmez, çok eski çağlardan beri korkulan bir hastalıktır. Geçmişte yaptığı pandemilerle milyonlarca insanın ölümüne sebep olmuştur. Günümüzde ise dünyanın bir çok bölgesinde hastalık odaklan bulunmaktadır. Ancak antibiyotiklerin sayesinde hastalık kontrol altında tutulmaktadır.