Basilli Dizanteri (Şigellozis) Etkeni Ve Kuluçka Süresi
CEVAP - Etken enterobakteri grubundan shigella (şigella) lardır. Sporsuz, kapsülsüz, hareketsiz ve gram negatif basillerdir. Bu basiller kimyasal, biyolojik ve antijenik özelliklerine göre dört türe ayrılır.
a. Shigella dysenteriae ( A grubu şigellalar)
b. Shigella flexneri ( B grubu şigellalar)
c. Shigella boydu ( C grubu şigellalar)ç. Shigella sonnei ( D grubu şigellalar)
Bu türlerin de sero tipleri mevcuttur. Shigella sonnei (şigella sani) gelişmiş ülkelerde, şigella fleksneri ise geri kalmış ülkelerde daha sık görülür. Şigella sani dış şartlara en dayanıklı ve en ağır hastalık tablosu oluşturan türdür. Basiller kalın bağırsakta yerleşirler, dışkı ile dışarı atılırlar. Rezervuarı insandır.
Kuluçka süresi 1-9 gün, ortalama 1-2 gündür 7 saate kadar indiği de görülür.
Basilli Dizanteri (Şigellozis) Belirtileri
CEVAP - Dizanteri basilleri rektum ve kalın bağırsağa yerleşip mukozayı tahriş ederler. Mukoza şişer, ifrazatı artar, nokta şeklinde kanamalar olur. Lökositler bu bölgede toplanır. Titreme, ateş, yorgunluk, bitkinlik, kusma ve baş ağrısı ile karın ağrısı ve ishal önemli belirtilerdir.
İshal sulu-müküslü-cerahatli ve kanlıdır. Kusma ve ishale bağlı olarak dehidratasyon ve kramplar meydana gelir. Yüksek ateşle seyreden ishallerde basilli dizanteri düşünülür.
Tenezm de önemli belirtileri arasındadır. Geç safhada tifoda görülen taş roseler de görülebilir. Belirtiler hastalığın seyriyle birlikte kişiden kişiye çok farklılıklar gösterebilir. Bazen çok hafif, bazen orta şiddette, bazen de çok şiddetli bir hastalık tablosu oluşturur. Bu farklılıklar belirtinin türünde değil şiddetindedir. Bir hafta içinde iyileşen vakalar olduğu gibi haftalarca, tedavi edilmediği zaman aylarca süren vakalar da vardır.
Basilli Dizanteri (Şigellozis) Hemşirelik Bakımı Ve Tedavisi
CEVAP - Hastalık çoğunlukla hafif şekliyle geçirilir ve ölüm oranı çok düşüktür. Bebeklerde, çocuklarda, geri zekâlılarda, yatalak yaşlılarda, gebelerde hastalık ağır seyreder ve ölüm oranı yükselir. Febril konvülsiyon, kollaps şok neticesinde hasta ölebilir. Bu sebeple hastalığın ağır seyrettiği durumlarda hastanın bakımı daha fazla önem kazanır.
Tedavide, kültür-antibiyogram yapıldıktan sonra ilâç verilir. Çünkü, şigellalar antibiyotiklere çabuk direnç kazanmaktadır. Bu da hasta ve portörlerin tedavisini güçleştirir. Antibiyogram yapma imkanı yoksa ampisilin ilâçlar verilir. Hasta kesin yatak istirahatına alınır, elektrolit-sıvı dengesi sağlanmaya çalışılır.
Bu hastalıkta diyet çok önemlidir. Posa bırakmayan kalori protein değeri yüksek, yağı az, sulu gıdalar verilir. Vitamin ve minerallerce yeterli diyet düzenlenir.
Basilli Dizanteri (Şigellozis) Korunma Yolları
CEVAP - Amipli dizanteriden korunmaya çok benzer. Hasta ve portörler bulunarak tedavi edilir, eşya ve atıkları dezenfekte edilir, tuvalet ve kanalizasyon atıkları ile su ve gıdaların kirlenmesi önlenmeye çalışılır. Hasta ve portörler gıda işlerinde çalıştırılmaz. Gıda işlerinde çalışan kişiler portör muayenesinden geçirilir. Çevre şartları düzeltilir, vektörlerle mücadele edilir. Salgınlar sırasında şehir suları klorlanır ve kaynatılarak içilir. Sütler kaynatılır veya pastörize edilir. Kişisel hijyen ve hastalık hakkında sağlık eğitimi yapılır. Hastalık bildirimi yapılır.
