DİFTERİ (KUŞPALAZI) Etkeni Ve Kuluçka Süresi
CEVAP- Difterinin etkeni Corynebacterium diphtheriae (korino bakterium difterya) dır. Klebs-Löffler basili de denir.
Kuluçka süresi ortalama 2-4 gün, vücut direncine ve basillerin virülansına göre 1-7 gün arasında değişir.
DİFTERİ (KUŞPALAZI) Belirtileri
CEVAP - Difteri basilleri, hassas insana bulaştıktan sonra, tonsilla veya lenf bezlerine yerleşir, ürer ve ekzotoksin salgılar. Bu ekzotoksinler, kan ve lenf yoluyla vücuda yayılır ve komplikasyonlara sebep olur. Esas klinik belirtilerde bu komplikasyonlarla görülür. Ekzotoksinler, lokal dokuları etkileyerek hücre yapısını bozar. Burada fibrin, ölü hücre, lökosit ve eritrositler toplanarak üstünde psödomembran (yalancı zar) oluşturur. Bu zar, fibrinle dokulara bağlandığı için kolay kaldırılamaz. Eğer zar kaldırılırsa altı kanar, bu da anjinlerle difteri arasındaki önemli bir farklılıktır.
Difteride hastalığın yerleştiği yere göre değişik belirtiler görülür. Bu belirtiler üç dönemde incelenir.
1. Dönem: Enfeksiyonun ilk haftasıdır. Basillerin virülansı, yerleştiği yer ve hastanın direncine göre; hafif ateş, hızlı nabız, iştahsızlık, kırgınlık, boğaz ağrısı, boğazda gri-sarı zar (psödomembran) ve toksemi belirtileri görülür. Bu dönem intermedius tipte 1 hafta, gravis tipte 2-3 gün ve mitistipte 3-4 gündür. Mitis tipte hastalık bu dönemde kalır.
2. Dönem: 1. Dönem belirtilerine ek olarak kalp rahatsızlıkları ve böbrek üstü bezi yetmezliği eklenir, ölüm olabilir.
3. Dönem: Bu dönemde, hastalarda nörolojik belirtiler ön plândadır.Felçler görülür ve bunlar genellikle geçicidir, ölüm olabilir. Bu dönemhastalığın 3-7. haftalarıdır. Genel belirtiler yok veya önemsizdir.
4. Klinik Şekilleri Difteri basillerinin yerleştiği yere göre isimlendirilir. a. Boğaz difterisi: Hastalık sinsi başlar, hafif ateş vardır. Hastalar neşesiz, iştahsız ve halsizdir. Baş ve boğaz ağrısı vardır. Ateş bazen titreme ile yükselir, kusma olabilir. Ateşin az olmasına (37.5-38.5 °C) rağmen nabız oldukça yüksektir (110-120) bu belirti difteri için spesifiktir.
DİFTERİ (KUŞPALAZI) Hemşirelik Bakımı Ve Tedavisi
CEVAP - Tedaviye erken başlamak çok önemlidir. Klinik belirtileri difteri şüphesi veren vak'alar da, bir taraftan kesin teşhis için lâboratuvar tahlili yapılırken diğer taraftan spesifik tedavi uygulanır. Tedavide atlardan elde edilen antitoksik serum vermek ilk yapılacak müdahaledir.
Serum serbest bulunan ekzotoksinleri etkisiz hâle getirerek hastalığın ilerlemesini önler. Serum alerjisi olmayan, son 6 ay içinde antitoksik serum yapılmayan kişilere hastalığın şiddetine göre 10.000-100.000 ünite serum verilir. Alerji ihtimaline karşı epinefrin hazır bulundurulur. Ayrıca hastaya antihistaminikler verilebilir. Serum damardan verilirse etkisini çabuk gösterir ancak, alerjik reaksiyon daha tehlikelidir. Bu sebeple önce bir miktar serum i.m. verilir, 30 dakika sonra alerji görülmezse izotonik veya glikoz mayi ile i.v. verilir.
Ülkemizde henüz difteri immün globülini yoktur. Serum tedavisi ile birlikte basillerin ortadan kaldırılması için, penisilin ve eritromisin gibi antibiyotik tedavisi de uygulanır.
Tedavi hastanın genel durumu ve zarın durumuna göre takip edilir Hastanın nabzı, tansiyonu sürekli takip edilir, felçler oluşmuşsa buna göre tedavi uygulanır. Oksijen verilir, hasta i.m., gavaj veya ağız yoluyla sindirimi kolay sulu gıdalarla beslenir, C vitamini verilir. Hastanın yeterli ve dengeli beslenmesi çok önemlidir.
Difteride hastalar mutlaka hasta hanede tedavi edilir, trakeostomı yapmak için cerrahi müdahaleye hazır olunur. Difteride yatak tedavisi önemlidir. Hastalar en az dört hafta, kalp yetmezliği olanlar daha uzun süre yatak istirahatına alınır. Yatak istirahatı kalp yetmezliği ve diğer komplikasyonlar yönünden oldukça önemlidir. Bütün bunlara semptomatik tedaviler, hastanın temizliği, yara difterisinde lokal tedavi ve psikolojik destek eklenir.
DİFTERİ (KUŞPALAZI) Korunma Yolları
CEVAP - Dolaylı bulaşmayı önlemek için, hastaların eşyaları dezenfekte edilir. Sütler kaynatılır veya pastörize edilir. Damlacıkla bulaşmayı önlemek için odalar havalandırılır, yatak araları açılır (yurt, kışla vb. yerlerde) gerekirse ana okulları kapatılır, hastalık ve bulaşma yolları hakkında sağlık eğitimi yapılır.
Difteriden korunma, sistematik olarak difteri aşısının uygulanması, hasta ve portörlerin tedavisiyle önemli ölçüde sağlanmış olur. Bunların yanında tecrit, okul çocuklarını 30 gün okula göndermeme, portör arama korunmada alınacak tedbirlerdir. Difteri vak'alarının görüldüğü bölgelerde hafif ateş, boğaz ağrısı ve nezle gibi rahatsızlığı olan 2-30 yaş arasındaki herkesten boğaz kültürü alınır ve portörler bulunmaya çalışılır.
