Tetanoz Etkeni Ve Kuluçka Süresi

CEVAP - Etkeni Clostridium tetani (klostridium tetani) dır. Tetanos basili de denir.

Kuluçka süresi, yeni doğan tetanosunda 3-10 gün, diğerlerin­de genellikle 1-2 haftadır. Bu süre yaranın ve kişinin durumuna göre değişir. Kuluçka süresi kısa olan hastalarda ölüm oranı yüksektir.

Tetanoz Belirtileri

CEVAP  - Tetanos belirtilerinde kişinin yaşı ile hastalığın klinik şekillerine göre farklılıklar    olmaktadır.    Yetişkinlerde;    kırgınlık,     hâlsizlik,     iştahsızlık, huzursuzluk, sinirlilik, baş ağrısı ve yara yerinde ağrı vardır. Daha sonra kasılmalar  başlar.  Yüz  kasları  kasılmaya  başladığında  ağız  kenarlara çekilir, alın kırışır, gözler kısılır, yüzde alaycı bir ifade görülür, buna risus sardonikus (acı gülüş= alaycı gülüş) denir.

Çene kasları kasıldığından hasta ağzını açamaz, çiğneme zorluğu çeker buna trismus denir. Bu belirti tetanos düşündüren ilk belirti olabilir. Kasılmalar ile kasların sertliği artar ense, vücut, kol ve bacak kasları kasılır. Göğüs öne, baş, kalça ve bacaklar arkaya çekilir, hasta yay görünümünü alır. Bu belirtiye opistetanus denir.

Gürültü, ışık gibi uyarıcılar kasılma nöbetlerini artırır. Kasılmalara bağlı kabızlık, idrar kesilmesi, solunum güçlüğü, kemik kırılmaları olabilir. Yeni doğan bebeklerde ise meme emmeme, kasılma, morarma uyarıcılarla (gürültü, ışık, dokunma) kasılmaların artması ile dikkati çeker. Tetanozda ateş hafif veya yüksek olabilir, ölüme yakın ateş çok yükselir. Laboratuvar tahlillerinin fazla önemi yoktur. Kültürde etken her zaman üremeyebilir. Teşhise klinik belirtiler ve yaralanma hikâyesi ile gidilebilir. Lökositoz ve karaciğer fonksiyon testlerindeki yükselme başlıca iâboratuvar bulgularıdır.

 Tetanoz Hemşirelik Bakımı Ve Tedavisi

CEVAP - Tetanos, hastanede tedavi edilir. Bu hastalıkta ölüm oranı oldukça yüksektir. (% 20-90 oranında). Tedavi ve bakımın erken başlatılması ölüm oranını önemli ölçüde azaltır. Spesifik tedavi, antitetanik serum ve penisilin ile yapılır. Hasta teşhis edilir edilmez hastanın ve hastalığın durumuna göre 30.000 ile 200.000 ünite antitetanik (antitoksik) serum yapılır. Serum uygulamalarında farklılık olmakla birlikte yara çevresinden veya göbek çevresinden i m ve i v yollarla verilir. Varsa gamma giobülin (tetanos hiper immün human serumu =T.İ.G.H.) vermek daha doğru olur. At veya sığırdan elde edilen serumun alerji oranı ve doz miktarı fazladır.

Hastaya verilen serumlar, kan ve sinirlerdeki serbest toksinleri etkisiz hâle getirir (nötralize eder). Sinir hücrelerine bağlanan toksinlere etki edemez. 10 günden az olmamak üzere yüksek dozda kristalize penisilin verilerek basiller yok edilir. Böylece toksin salgılanması durdurulmuş olur. Penisilin alerjisi olanlara tetrasiklin verilir, ağır durumlarda trakeostomi gerekebilir. Yutma güçlüğü sebebiyle hastaların sık sık aspire edilmesi gerekir. Hasta gavajla veya gastrostomi ile beslenir.

Hastanın gürültü, ışık ve dokunmaya hassas olması bakımı güçleştirir. Hastalar sakin, loş bir odada yatırılır. Temizliği ve yatış pozisyonunun değiştirilmesi ihmal edilmemelidir. 2. haftayı ölmeden geçiren hastaların yaşama şansı yüksektir. İyileşme dönemi uzun sürer, kasılmalar sebebiyle hastalar yürümekte güçlük çeker. Semptomlara göre gerekli bakım ve tedavi yapılır. Bu hastaların tedavisini, bu konuda yetişmiş personelin yapması daha faydalı olur. Özellikle solunum yolunun açık tutulması hayatî önem taşır.

Beslenme yeterli ve dengeli olmalıdır. Hastalık uzun sürdüğü için beslenmenin önemi artar. Hastanın kabız veya ishal oluşuna göre diyet düzenlenir. Her iki durumda da kaliteli protein, vitamin ve mineraller yönünden zengin gıdalar verilir. Özellikle C ve B kompleks vitaminleri yüksek oranda verilir.

Yara temizliğinin önemi; Yara temizlenerek antiseptik solüsyonla (rivanol, zefiranlı solüsyon, tercihen hidrojen peroksit) yıkanır. Steril ve gevşek bir pansuman yapılır. Nekroza doku varsa temizlenir.

Tetanoz Korunma Yolları

CEVAP  - Korunmada, hastalık bildirimi yapılır. Tetanos basilleri her yerde bulunabilir ancak, hayvan dışkısı ile rutubetli, karanlık yerlerdeki toprakta daha fazla bulunduğundan gübrelikler insanlardan uzak olmalıdır. Yaralanan aşısız çocuklar, toz-toprakla oynatılmaz.

Bütün yaralanmalarda yaranın ilk bakımı sağlık kuruluşunda   yapılır. Ezik, parçalı yaralar, ateşli silah yaralan, pas ve toprakla   bulaşmış ağır yaralarda kişi aşısız ise tetanos serumu ve aşısı yapılır. Puerperal ve neonatal   tetanosun   önlenmesinde   sağlık   personeline   büyük   görevler düşmektedir. Tetanozdan korunmanın en iyi çözümü sağlık eğitimi ve aşılamadır. Başta tarımla uğraşanlar olmak üzere bütün topluma  hastalık hakkında eğitim yapılır.

a. Aşı ile tetanozdan korunma

Tetanos aşısı, toksoid bir aşı olup her dozu aşının cinsine göre 1 veya 0,5 mi dır. Kas içi veya deri altına yapılabilir. Boğmaca ve difteri aşılarıyla birlikte \/eya difteri aşısıyla birlikte karma aşı olarak ya da sadece tetanos aşısı olarak hazırlanmaktadır.

Yaralanmalarda ise; tam aşılı olup son aşı dozu, son 5 yıl  içinde yapılanlara, yaralanmalarda aşı yapılmaz.   Tetanos aşısı ile 2 ay arayla iki doz aşı yapılmış ve son dozdan 6 ay sonra üçüncü aşısı yapılmış kişiler tam aşılı sayılır. 24 saatten eski olmayan hafif kirli, delici alet yaraları ile ezik yaralara tetanosa hafif eğilimli yaralar denir. 24 saatten eski, ölü-doku içeren aşırı kirli yara, tarım aleti yaraları, kurşun yaraları, trafik kazası yaraları tetanos riski yüksek yaralardır.